Hoành phi vốn là bức thư họa (tranh chữ) dùng để treo phía trên bình phong trong phòng sách hoặc treo ở nhà mát, vườn hoa... Nhưng ở ta chủ yếu là treo ở những nơi thờ cúng như nhà thờ họ, đình, chùa, đền, miếu, quán... Nội dung của hoành phi là nghiêm túc, nhưng về sau hoành phi trở thành sinh hoạt văn hóa bình thường trong dân gian và cũng có nhiều chuyện vui xung quanh các bức hoành phi này.

Câu đối còn gọi là Doanh thiếp, Doanh liên, Đối liên. Doanh là cột, thiếp là tờ giấy, liên là liên kết, đối là đi đôi, song song, một cặp đối xứng. Nhân dân ta rất thích câu đối, câu đối phải được coi là một trong những loại hình văn hóa rất phổ biến ở nước ta.

Về nội dung câu đối rất đa dạng, nhiều nhất là câu đối tế, câu đối răn dạy, giáo dục, câu đối ca ngợi sơn thủy hữu tình, câu đối chúc thọ, câu đối phúng viếng, câu đối vui...

Câu đối có ở nước ta từ khi nào, thật khó biết cụ thể. Nhưng dựa vào các thể đối trong thơ phú nước ta thì câu đối chí ít có từ thời tiền Lê, thế kỷ thứ X. Đến đời Trần thì câu đối đạt nghệ thuật điêu luyện. Đến đời Lê câu đối Nôm dấy lên rực rỡ, đặc biệt giai thoại đối Nôm của vua Lê Thánh Tông. Đến đời Nguyễn, câu đối đạt đỉnh cao, nhất là câu đối Nôm mà nổi bật có Nguyễn Công Trứ, Nguyễn Quý Tân, Nguyễn Khuyến, Trần Tế Xương... trong đó Nguyễn Khuyến xứng đáng được tôn vinh và vua câu đối, nhất là câu đối Nôm.

Cách làm câu đối có thể chia thành 3 loại. Loại tiểu đối (mỗi vế có bốn chữ trở xuống), loại thi đối (đối thơ) mỗi vế có trên bốn chữ, nếu là năm hay bẩy chữ thì câu đối giống hai câu thực hoặc hai câu luận (câu 3,4 hoặc 5,6) của thơ Đường luật, và loại phú đối (đối phú) đặt câu theo thể Đường phú. Mỗi vế có năm chữ trở lên, chín chữ trở xuống đặt liền gọi là phép Song quan (hai cửa)...

Về hoành phi, chưa gặp sách nào có hoành phi bằng chữ Nôm, do đó chọn 150 bức bằng chữ Hán (việc dịch hoành phi rất khó nên chỉ dịch ý giúp người đọc hiểu nghĩa). Về câu đối chữ Hán, chọn 2600 câu. Ở mỗi câu có phần chữ Hán, phần phiên âm và phần dịch nghĩa. Về câu đối chữ Nôm, chọn được 250 câu. Về số lượng thì không ít nhưng câu đối dưới dạng chơi chữ như giai thoại Cô Điểm - Trạng Quỳnh, Tú Xương, Yên Đổ thì nhiều, còn câu đối Nôm ở đình chùa đền miếu, nhà thờ... thì hiếm.

Và cuối sách có mục Sách dẫn giúp bạn đọc có thể tìm được các hoành phi, câu đối cần thiết một cách nhanh chóng.