Ai đã vào Miền Nam và được thưởng thức những đặc sản hoa quả ở đây, đều không thể quên được hương vị đặc biệt của quả sầu riêng, dù chỉ nếm thử có một lần. Lúc đầu, cầm múi sầu riêng, ai cũng ngài ngại vì cái mùi thum thủm khó chịu, rồi nhắm mắt nếm thử, nhưng càng ăn càng thấy đậm đà vị ngọt béo, sau dần quen đâm ra mê.

Người ở vùng Đông Nam Á gọi sầu riêng là “hoàng đế của các loại quả”. Họ coi đó như là một “tiên phẩm trần gian”.

Sầu riêng (Durio zibethinus DC) thuộc họ gạo (Bom-bacaceae), là một cây to, cao 10-20m. Lá mọc so le, hình trứng thuôn, gốc tròn, đầu nhọn, phiến lá dày, mặt trên màu lục, mặt dưới màu vàng xỉn. Hoa màu trắng, nở vào tháng 3-4, tụ họp thành chùm trên các cành to. Quả hình cầu hoặc hình trứng, màu vàng khi chín, cân nặng 2,5-4kg, có khi đến 5kg. 

Vỏ quả dày và cứng, có nhiều gai to và rất nhọn, trong có 5 ngăn, mỗi ngăn chứa 3-5 hạt, quanh hạt có cơm màu trắng ngà, dẻo quánh, mùi thơm đặc biệt rất mạnh đối với người ưa thích, còn người không quen thì cho là nặng mùi, khó chịu. Trong 100g cơm quả sầu riêng có 37,14% nước, 6,38% chất đạm, 2,7% chất béo, 16,2% chất đường. Mùi thơm của múi sầu riêng là do hỗn hợp của các este và thioether.

Về y học, quả sầu riêng ngon và bổ. Ăn nhiều có tác dụng phục hồi sức khỏe tốt, kích thích sinh dục. Dạng dùng chủ yếu là ăn tươi hoặc nghiền nát với nhiều quả khác như dứa, mãng cầu xiêm, quả bơ, đào lộn hột làm nước sinh tố giải khát. Múi sầu riêng còn được chế biến thành mứt, kem, bánh, kẹo.

Theo kinh nghiệm dân gian, rễ và lá sầu riêng 10-20g, thái nhỏ, phơi khô, sắc với 200ml nước còn 50ml, uống chữa sốt, viêm gan, vàng da, kết hợp lấy lá tươi nấu nước tắm. Dùng riêng hoặc phối hợp với lá và rễ cây đa. Vỏ thân sầu riêng nấu nước tắm trị bệnh ngoài da và diệt chấy, rận, rệp.

Hạt sầu riêng chứa 3,1% chất đạm, 0,4% chất béo, các chất P, Na, K, Ca, Mg, Fe, các vitamin B1, B2, C và cung cấp 189calo. Do đó, hạt cũng được nhân dân sử dụng làm thuốc bổ dưỡng dưới dạng luộc, nướng hoặc rang chín, ăn bùi như hạt dẻ, hạt mít. Bột hạt sầu riêng đôi khi là chất phụ gia cho việc chế biến các loại kẹo, mứt.